کارشناس سياسي و امنيتي روس معتقد است هدف سفر مخفيانه «دونالد ترامپ» رئيس‌جمهور آمريکا به افغانستان حفظ فضاي بي‌ثباتي و ابهام در اين کشور است.
«الکساندر کنيازف» کارشناس مسائل سياسي و امنيتي منطقه در گزارشي به بررسي اهداف سفر مخفيانه رئيس جمهور آمريکا به افغانستان پرداخته است.
در اين گزارش آمده است: در تاريخ 8 سپتامبر سال جاري «دونالد ترامپ» رئيس جمهور آمريکا از قطع مذاکرات با طالبان خبر داد، معلوم بود که اين يک تصميم موقت بوده، نه بر مبناي استراتژي اصلي «واشنگتن» در افغانستان بلکه صرفاً با ملاحظات تاکتيکي صادر شده است.
پس از اين بيانيه ترامپ بود که به سرعت بازديدهاي طالبان از «مسکو»، «تهران» و «پکن» انجام شد. طالبان از اين طريق از يک سو به دنبال حفظ جايگاه بين المللي خود به عنوان يک بازيگر سياسي مستقل بود و از سوي ديگر به احتمال نقش آفريني جديد پايتخت هاي يادشده در رابطه به مذاکرات صلح افغانستان اشاره مي کرد.
چنين اقداماتي به نوعي براي آمريکا نقش کاتاليزور را بازي کرد و متوجه اين نکته شد که فعاليت هاي ديپلماتيک روسيه، چين و ايران معناي محدود شدن امکانات واشنگتن را خواهد داشت. اين نکته موقت بودن توقف مذاکرات آمريکا با طالبان را نشان مي داد.
به اين دليل بود که در اواخر ماه سپتامبر «زلمي خليلزاد» نماينده ويژه وزارت امور خارجه آمريکا در امور افغانستان موضوع از سرگيري مذاکرات با طالبان را نه تنها با ديپلمات هاي چندين کشور مورد بحث قرار داد، بلکه در «اسلام آباد» با مذاکره کننده اصلي طالبان «ملا عبدالغني برادر» نيز ديدار و در مورد مسائلي نظير ايجاد اعتماد متقابل، تبادل زندانيان و کاهش خشونت گفت و گو کرد. بعداً هم ديدارهاي مشابهي صورت گرفت و در ماه نوامبر ديگر هيچ کسي واقعيت از سرگيري مذاکرات بين آمريکا و طالبان را پنهان نمي کرد.
در 27 نوامبر خود دونالد ترامپ اين موضوع را تأييد کرد و در 28 نوامبر به صورت مخفيانه وارد خاک افغانستان شد و در پايگاه هوايي «بگرام» با سربازان آمريکا مراسم «روز شکرگزاري» برگزار و در همين محل با «اشرف غني» رئيس جمهور افغانستان ملاقات کرد.
جالب است که روساي جمهور آمريکا با ادعاي «صلح خواهي» خود براي افغانستان هيچ گاه آماده سفر از پيش تعيين و اعلام شده به اين کشور نبوده و ترجيح مي دهند تا ملاقات هاي خود با همتايان افغان را نه در کاخ رياست جمهوري افغانستان، بلکه در دل شب در پايگاه نظامي خويش برگزار کنند. چنين رفتاري بازگوکننده نگاه واقعي واشنگتن به افغانستان و صلح و ثبات در اين کشور مي باشد.
البته صحبت هايي که ترامپ در پايگاه نظامي خود در افغانستان انجام داد چندان حرف جديدي نداشت و نکته قابل توجه اين بود که به احتمال حضور دولت افغانستان در روند مذاکرات با طالبان اشاره کرد.
اما بحث مهم اين است که با توجه به بن بست سياسي اي که پس از انتخابات رياست جمهوري 28 سپتامبر به وجود آمده است، هنوز سرنوشت دولت جديد افغانستان مشخص نيست. گذشته از آن در کابل احتمال برگزاري دور دوم انتخابات در پايان بهار سال 2020 مورد بحث قرار گرفته است. در چنين شرايطي دخيل کردن دولت فعلي کابل در امضاي توافق نامه با طالبان مي تواند يک حرکت موفق براي واشنگتن باشد زيرا در آينده صلاحيت اين دولت نيمه مشروع مي تواند به راحتي مورد ترديد واقع شود.
از سوي ديگر رعايت توافق فرضي توسط طالبان نيز جاي سوال دارد، چرا که طالبان تا حدود زيادي ديگر يک ساختار متمرکز نبوده و ضمانت اجراي بدون چون و چراي دستور و فرامين رهبران آن وجود ندارد. با توجه به چنين يک شرايطي نقش واشنگتن به عنوان داور اصلي و مدير فرايندهاي سياسي افغانستان حفظ خواهد شد.
تاکتيک واشنگتن در مذاکرات با طالبان را نمي توان خارج از چارچوب اهداف استراتژيک آمريکا در افغانستان مد نظر قرار داد. زيرا «خيرخواهي» آمريکا نسبت به مردم افغانستان و «تلاش هاي» آن براي تامين صلح و ثبات در اين کشور در اصل هيچ ارتباطي با برنامه واقعي واشنگتن براي افغانستان و منطقه ندارد.
هدف آمريکا در اصل حفظ سطح مشخص و قابل کنترل بي ثباتي در افغانستان و تامين حضور نظامي خود به ميزان مورد نياز در اين کشور مي باشد. مورد اول زمينه براي تحقق مورد دوم را فراهم مي کند که به نوبه خود حداقل نياز به مشروعيت ظاهري دارد.
تا سال 2014 مشروعيت حضور نظامي آمريکا توسط قطعنامه هاي شوراي امنيت سازمان ملل و سپس موافقت نامه دوجانبه بين آمريکا و افغانستان براي سال هاي 2014-2024 تامين مي شد.
تعدادي از عوامل و از جمله بن بست مذاکرات صلح افغانستان از جمله مسئله طالبان، فعاليت روز افزون ساير بازيگران خارجي، ضرورت معرفي «دستاوردها» در روند مبارزات انتخابات آتي رياست جمهوري آمريکا و غيره دولت ترامپ را وادار به تجديد شرايط حضور خود در افغانستان کرد. بنابر اين امضاي توافق نامه با طالبان به معناي تجديد شکل خواهد بود، نه محتوا.
کاملاً مبهم و غيرقابل پيش بيني بودن فرايندهاي سياسي داخلي افغانستان به طور بلندمدت زمينه براي عدم شکل گيري يک قدرت مشروع را فراهم کرده است. اين وضعيت در صورت امضاي توافق نامه با طالبان، فرصت هايي را براي حفظ و حتي افزايش احتمالي بي ثباتي ايجاد خواهد کرد که اين امر همچنين مي تواند به فعاليت گروه هاي مختلف تروريستي که تحت کنترل طالبان نيستند، کمک کند.
اين وضعيت تنها با دستيابي به توافق با اين گروه ها، لغو نتايج انتخابات رياست جمهوري، تشکيل دولت انتقالي با مشارکت طالبان و ايجاد نهادهاي مؤثر دولتي مي تواند پشت سر گذاشته شود. اما اين تنها شرايط لازم براي کاهش سطح بي ثباتي و شکل‌گيري واقعي محورهاي مصالحه در افغانستان نمي باشد.
موافقت نامه اي که آمريکا براي صلح با طالبان در نظر گرفته است فقط دستيابي به توافق با نخبگان اين گروه را دنبال کرده و هيچ جزئياتي از همگرايي شبه نظاميان عادي طالبان با جامعه افغانستان بيان نشده است. همچنين واکنش هاي احتمالي مردم افغانستان نسبت به بازگشت ده ها هزار نفر شبه نظامي به فضاي مشروع کشور در نظر گرفته نشده است.
روشن است که در چنين شرايطي تنها فرماندهان سطح متوسط به بالاي طالبان موفق تر خواهند بود و به بخش قابل توجهي از اعضاي عادي و فرماندهان سطح پايين اين گروه در محيط زندگي عادي نيازي باقي نخواهد ماند. از اينجاست که آنها مي توانند يک منبع بسيار جدي براي گروه هاي تروريستي (به خصوص گروه هاي بين المللي غير افغان) خارج از کنترل مقامات مرکزي طالبان تبديل شوند.
گذشته از آن براي اين گروه ها به اصطلاح مشکل کمبود بودجه وجود نداشته و علاوه بر آن تعدادي از کشورهايي که متحد آمريکا به شمار مي روند (مانند عربستان سعودي، قطر، پاکستان) داراي منافع متفاوت در افغانستان مي باشند. البته ساختارهاي جنايي فراملي (از جمله مرتبط با مواد مخدر) نيز منافع خود را دارند.
بنابر اين نمي توان از موثر تمام شدن بازگشت آمريکا به مذاکرات با طالبان (حتي با امضاي توافق نامه هم) صحبت کرد. معلوم است که هدف نهايي آمريکا آوردن صلح به افغانستان نبوده بلکه پيکربندي مجدد نيروهاي سياسي اين کشور مي باشد تا زمينه براي تامين منافع واشنگتن در اين مرحله در منطقه را تامين کند.
منبع: فارس
انتهاي پيام
لینک مطلب: https://www.ansarpress.com/farsi/11952
تگ ها:
دلایل قیام امام خمینی/ امام خمینی به مسئله‌ی وابستگی چگونه می‌نگریست؟
